Door het Kerstarrest van de Hoge Raad en de daaruit voortvloeiende noodzaak tot rechtsherstel, heeft de belastingheffing in box 3 vanaf 2023 een aanpassing ondergaan. Daarnaast is er nieuwe wetgeving in ontwikkeling om te evolueren naar een stelsel gebaseerd op daadwerkelijke rendementen.

Het nieuwe systeem voor box 3, dat is gebaseerd op daadwerkelijke rendementen, zal hoogstwaarschijnlijk pas op zijn vroegst op 1 januari 2027 van kracht worden. Op 8 september 2023 is er een conceptwetsvoorstel ter consultatie gepubliceerd.

De regelgeving die vanaf 2023 van kracht is en mogelijk vanaf 2027 zal worden ingevoerd, komt niet voor iedereen gunstig uit. Als je wilt weten wat dit voor jou betekent, lees dan verder. In dit artikel nemen we je mee door:

1. De belastingheffing in box 3 in 2023
2. Tarieven en belastingvrij vermogen
3. Hoe je de samenstelling van je vermogen in box 3 kunt optimaliseren
4. De vermogensaanwasbelasting vanaf 2027

Belastingheffing in box 3 vanaf 2023: Het vermogen in box 3 wordt opgedeeld in drie categorieën: banktegoeden, overige bezittingen (zoals beleggingen en onroerend goed), en schulden. Voor elke categorie geldt een eigen forfaitair rendement. Het rendement op spaargeld wordt bijvoordaad gebaseerd op de actuele spaarrente, terwijl het rendement op beleggingen wordt vastgesteld op basis van het gemiddelde rendement over meerdere jaren. Schulden worden berekend op basis van hypotheekrente.

Let op! De exacte rendementen voor bank- en spaartegoeden, deposito's, contant geld en schulden worden pas na afloop van het jaar definitief vastgesteld.

Het rendement per categorie wordt berekend door de waarde van het vermogensbestanddeel te vermenigvuldigen met het bijbehorende rendementspercentage. Bij een negatief rendement wordt het rendement op nul gesteld.

In de jaren 2023 tot en met 2026 zal box 3 in ieder geval worden belast volgens deze methode.

Let op! Het is waarschijnlijk dat deze methode nog zal worden aangepast op bepaalde punten, omdat de categorie 'overige bezittingen' te breed is en niet altijd eerlijk uitpakt. Er is al een voorstel gedaan om aandelen in verenigingen van eigenaren (VvE's) onder te brengen bij bank- en spaartegoeden. Deze 'herkwalificatie' geldt ook voor gelden op derdenrekeningen bij notarissen. Bovendien is er vraag naar een gedetailleerder forfaitair rendement voor overige bezittingen.

Tarieven en belastingvrij vermogen: Het tarief in box 3 wordt jaarlijks verhoogd. Voor 2024 is zelfs voorgesteld om het tarief op 36% te zetten. Het belastingvrij vermogen is per 2023 verhoogd.

Tip! Houd rekening met het hogere belastingvrije vermogen. In 2023 is het belastingvrije vermogen in box 3 verhoogd naar €57.000 (was €50.650 in 2022). Dit betekent dat je minder snel belasting betaalt over je vermogen in box 3.

Let op! Het belastingvrije vermogen in box 3 heeft geen invloed op het recht op toeslagen, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of het kindgebonden budget. Hiervoor gelden lagere vermogensgrenzen die je kunt raadplegen bij de desbetreffende uitvoeringsinstanties.

Wat betekent dit voor jou? Deze wijzigingen betekenen dat de samenstelling van je vermogen op 1 januari 2023 van groot belang is. De belasting in box 3 wordt namelijk slechts eenmaal per jaar bepaald, op 1 januari.

Optimaliseer de samenstelling van je vermogen in box 3: Het is van essentieel belang dat je weet en bijhoudt hoe je vermogen is verdeeld over spaargeld, beleggingen en schulden. De nieuwe belastingmethodiek kan namelijk nadelig uitpakken, met name voor overige bezittingen en schulden.

Het kan zijn dat je meer rente betaalt dan het vastgestelde percentage. Het bedrag boven dat percentage wordt niet meegerekend in box 3. Het is mogelijk dat veel overige bezittingen niet het rendement van ruim 6% opleveren. Denk aan laagrentende obligaties of vorderingen op kinderen en vakantiewoningen die je niet of nauwelijks verhuurt.

Voor overige bezittingen die minder rendement opleveren dan de verschuldigde belasting kan het wenselijk zijn deze om te zetten in banktegoeden of, indien mogelijk, over te brengen naar een bv. Overweeg ook groene beleggingen, die zijn vrijgesteld van belasting.

Ben je het niet eens met de belasting in box 3? Het is belangrijk om de definitieve aanslagen inkomstenbelasting te beoordelen. Het daadwerkelijk behaalde rendement kan namelijk sterk afwijken van het door de Belastingdienst berekende box 3-inkomen.

Er zijn al uitspraken verschenen over de vraag of er recht bestaat op verdere verlaging van de box 3-heffing als het daadwerkelijke rendement lager is. Deze uitspraken zijn echter niet eenduidig. De Advocaat-Generaal heeft op 18 september 2023 een conclusie getrokken. Het is uiteindelijk aan de Hoge Raad om een definitief oordeel te geven.

Soms kan een andere verdeling van het box 3-inkomen tussen jou en je partner leiden tot een gunstiger resultaat.

Let op! Vanaf de dag van de definitieve aanslag heb je zes weken de tijd om bezwaar te maken.

Vermogensaanwasbelasting vanaf 2027? Het kabinet overweegt om vanaf 2027 belasting te heffen over de daadwerkelijke opbrengst van het vermogen. Op 8 september 2023 is het concept van het wetsvoorstel hiervoor gepubliceerd. Het voorstel is nog geen definitieve wet, maar het nieuwe kabinet kan het gebruiken bij de vormgeving van het nieuwe box 3-stelsel. Het nieuwe kabinet kan ook andere keuzes maken dan in het voorstel zijn opgenomen.

Vermogensaanwasbelasting als hoofdregel: Het voorstel belast de waardeontwikkeling volgens een vermogensaanwasbelasting. Dit betekent dat er jaarlijks in box 3 wordt belast op de waardeontwikkeling, zowel positief als negatief, ongeacht of deze waardeontwikkeling al dan niet is gerealiseerd.

Vermogenswinstbelasting voor onroerende zaken en bepaalde aandelen: Onroerende zaken en bepaalde niet-beursgenoteerde aandelen (in familiebedrijven en innovatieve startups of scale-ups) worden onderworpen aan een vermogenswinstbelasting volgens het voorstel. Dit betekent dat alleen box 3-belasting wordt geheven wanneer de waardeontwikkeling daadwerkelijk wordt gerealiseerd, bijvoorbeeld bij verkoop.

Let op! Aandelenbelangen die nu al in box 2 worden belast (grofweg aandelenbelangen van 5% of meer) blijven in box 2. Deze worden niet door het voorstel beïnvloed. Voor alle andere aandelenbelangen wordt de vermogensaanwasbelasting toegepast, behalve voor niet-beursgenoteerde aandelen in familiebedrijven en startups en scale-ups.

Geen vermogenswinst- of aanwasbelasting voor bank- en spaartegoeden: Voor bank- en spaartegoeden geldt geen vermogenswinst- of aanwasbelasting. Dit vermogen wordt alleen belast op basis van het directe rendement (rente na aftrek van kosten).

Eigen gebruik: Het voorstel omvat ook heffing in box 3 voor onroerende zaken in eigen gebruik. Er wordt voorgesteld om een forfait vast te stellen dat de economische huurwaarde weerspiegelt voor onroerende zaken in eigen gebruik. Voor een enkele woning die minimaal 70% voor eigen gebruik beschikbaar is, wordt een ander forfait voorgesteld. Dit forfait omvat zowel het directe rendement van eigen gebruik, de kosten (inclusief financieringskosten) als de waardeontwikkeling. Hierdoor kan een belastingplichtige volstaan met de toepassing van dit forfait voor de belastingheffing in box 3.

Eigen gebruik van roerende zaken blijft in het voorstel vrijgesteld van belasting. Dit betekent dat een auto, caravan of boot voor eigen gebruik niet wordt belast in box 3, zoals nu.

Overig: Het voorstel bevat nog meer details die kunnen worden nagelezen op de website van de internetconsultatie Wet werkelijk rendement box 3. Hierin wordt onder andere gesproken over voorgestelde verliesverrekening, heffing over het nominale werkelijke rendement zonder rekening te houden met inflatie en de invoering van administratieplicht voor box 3.

Tot slot: We hebben gezien dat tarieven en percentages in de belastingwetgeving zeer veranderlijk kunnen zijn. Op korte termijn lijkt het gunstig om te sturen op fiscale voordelen, maar op de lange termijn kunnen de gekozen oplossingsrichtingen minder gunstig uitpakken.

Heb je vragen over de belastingheffing in box 3 of wil je overleggen? Neem gerust contact met ons op.